خاموش شدن ناگهانی خودرو هنگام رانندگی یک اتفاق خطرناک است. دلایل زیادی برای این مشکل وجود دارد، از ضعف در کارکرد پمپ تا خرابی سنسور میل لنگ. در این مقاله به موضوع خاموش شدن خودرو در هنگام رانندگی می پردازیم. این مشکل با زمانی که ماشین شما بعد از توقف خاموش می شود متفاوت است و می‌تواند به دلایل زیادی ایجاد شود پس در ادامه با ما هماره باشید.
مهمترین دلایل خاموش شدن خودرو هنگام رانندگی:
- خرابی پمپ بنزین
- خرابی دینام یا تسمه
- وجود مشکل در اگزوز
- خرابی شمع ها
- وجود مشکل در گیربکس
۱. خرابی پمپ بنزین
شایع ترین دلیل خاموش شدن ماشین هنگام رانندگی خرابی یا ضعف در کارکرد پمپ بنزین خودرو است. سالم‌بودن پمپ و عملکرد صحیحش باعث روان و نرم کارکردن خودرو می‌شود. بیشتر پمپ بنزین‌ها داخل باک بنزین نصب شده‌اند. به همین دلیل مکانیک‌ها یک ترفند دارند و آن این است که به باک ضربه‌ای وارد می‌کنند و سپس استارت می‌زنند. اگر روشن شد به‌احتمال زیاد مشکل از پمپ بنزین است. یادتان باشد این کار را خودتان امتحان نکنید؛ زیرا مخزن بنزین از پلاستیک درست شده است و ممکن است آن را سوراخ کنید.
اما چطور بفهمیم که پمپ خودرو خرابی شده است؟ موارد زیر نشانه های خرابی پمپ بنزین هستند:
- بالا رفتن دمای موتور
- تغیر عملکرد پدال گاز
- شنیدن صدای عجیب از اگزوز
- سخت استارت خوردن
- کاهش قدرت موتور
- روشن‌نشدن خودرو
- پرش موتور
- افزایش مصرف سوخت
بالا رفتن دمای موتور
اگر دمای موتور خودرو بیش از حد طبیعی افزایش پیدا کند، قسمت‌های مختلف موتور آسیب خواهند دید و پمپ هم تخریب می‌شود. اگر دیدید که بخار از موتور بلند می‌شود و دما چیزی حدود ۱۱۵ درجه سانتی‌گراد است، باید بدانید که احتمالا پمپ بنزین دچار آسیب شده است.
اختلال در عملکرد پدال گاز
یکی دیگر از علائم خرابی پمپ بنزین هم افت عملکرد پدال گاز است. افت عملکرد یعنی هر چقدر که پدال گاز را فشار می‌دهید، سرعت موتور کاهش پیدا می‌کند. وضعیت بسیار ناخوشایندی است. قبول دارید؟ برای افت عملکرد پدال گاز دلایل مختلفی وجود دارد که یکی از آنها فرسودگی پمپ بنزین است. پس اگر چنین مشکلی را تجربه می‌کنید، باید آن را هم به عنوان نشانه و یکی از علائم خرابی پمپ بنزین بدانید.
شنیدن صدا های عجیب از اگزوز
اگر صدایی مانند ویز-ویز از پمپ بنزین می‌شنوید، باید این نشانه را جدی بگیرید و بدانید که با یکی از علائم خرابی پمپ بنزین روبه‌رو هستید. علاوه بر این صدا، شنیدن صوتی شبیه قًل‌قًل از باک بنزین هم می‌تواند گواهی بر خرابی پمپ بنزین خودرو باشد.
سخت استارت خوردن
هر زمان که خودرو را استارت می‌زنید، پمپ هم شروع به کار می‌کند. این یعنی پمپ‌ها در معرض استهلاک زیادی قرار دارند. اگر پمپ ضعیف شود و مشکلی در آن به‌وجود آمده باشد، خودرو به سختی استارت می‌خورد. این هم یکی دیگر از علائم خرابی پمپ بنزین است.
کاهش قدرت موتور
وقتی که به خودرو فشار می‌آید و قدرت اندکی از خود نشان می‌دهد هم باید به وضعیت پمپ بنزین شک کنید. چه زمان‌هایی به خودرو فشار می‌آید؟ مثلا زمانی که در سربالایی هستید یا می‌خواهید شتاب بگیرید، خودرو در فشار قرار می‌گیرد. حال اگر پمپ آن خراب باشد، در حالت فشار که نیاز به افزایش سوخت وجود دارد، عملیات سوخت‌رسانی از سمت پمپ صورت نمی‌گیرد و قدرت موتور کاهش پیدا می‌کند.
روشن نشدن خودرو
یکی از بدترین علائم خرابی پمپ بنزین که دیگر آب پاکی را روی دست‌تان می‌ریزد و قطعا به شما اعلام می‌کند که پمپ سوخته یا به‌طور کامل خراب شده، روشن‌نشدن خودرو است. وقتی پمپی در کار نیست، سوخت کافی برای موتور فراهم نمی‌شود و خودرو خاموش می‌ماند.
پرش موتور
از مهمترین علائم خرابی پمپ بنزین می‌توان به پرش خودرو در سرعت زیاد اشاره کرد. زمانی که رانندگی می‌کنید و در سرعت‌های بالا با پرش خودرو مواجهید، یعنی پمپ بنزین‌تان آسیب دیده است. پرش موتور خطرناک است و می‌تواند کنترل خودرو را از دست‌تان خارج کند. پس حتما برای رفعش اقدامات لازم را انجام بدهید.
افزایش مصرف سوخت
اگر خودرو مصرف سوخت زیاد و غیرعادی پیدا کرده است، یکی از دلایل مهم می‌تواند خرابی پمپ بنزین باشد. پس در صورت مشاهده چنین مشکلی حتما به تعمیرکار مراجعه کنید.
۲. خرابی دینام
شاید بسیاری تصور کنند که برق خودرو از باتری تامین می‌شود، اما باید گفت که باتری تنها برای روشن کردن خودرو و درواقع استارت زدن استفاده می‌شود یا در هنگام خاموش بودن خودرو برق را تامین می‌کند. یکی دیگر از کاربردهای دینام خودرو شارژ کردن کامل باتری خودرو است و برای اینکه خودرو روشن شود و شما بتوانید استارت بزنید، نیروی لازم و کافی را به باتری می‌رساند. پس اگر این قطعه حیاتی دچار مشکل یا خرابی شود تمام قسمت‌های متصل به برق هم در عملکرد خود دچار مشکل می‌شوند؛ همچنین امکان دارد خرابی دیگر قطعات باعث مشکل در دینام خودرو شود؛ زیرا دینام خودرو به اکثر قطعات متصل است.
یکی از ابتدایی‌ترین علائم خرابی دینام خودرو را می‌توان در پشت‌آمپر خودرو جستجو کرد. زمانی‌که بر روی داشبورد چراغ کوچکی که اغلب شبیه به یک باتری است روشن شود، خبر از خرابی دینام می‌دهد. درواقع اکثر مالکین خودرو روشن شدن این چراغ را دلیل بر تمام شدن باتری می‌دانند، حال آن‌که می‌تواند نشانه خرابی دینام خودرو باشد. چراغ باتری شکل که در برخی از خودروها به‌صورت ALT یا GEN نشان داده می‌شود به کامپیوتری که میزان جریان خروجی از دینام را بررسی می‌کند متصل است. در صورت روشن شدن این چراغ بهتر است به یک مکانیک ماهر مراجعه کنید و این مشکل را به تعویق نیندازید تا متحمل هزینه‌های بیشتری برای تعمیر خودرو نشوید.
نشانه های خرابی دینام خودرو:
استشمام بوی سیم سوخته
استشمام بوی سیم یا لاستیک سوخته که ناشی از اصطکاک فولی و تسمه و در نتیجه داغ شدن تسمه، یکی از علائم خرابی دینام خودرو است. در نظر داشته باشید دینام خودرو داغ ولتاژ بالاتری تولید می‌کند و منجر به آسیب به سایر قطعات خودرو می‌شود. جریان برق تولید شده توسط دینام خودرو به وسیله سیم‌های بلند و کوتاه منتقل می‌شوند. هر مشکلی در رابطه با سیم‌ها یا اتصالات، می‌تواند جریان برق را کم یا به کلی قطع کند. در صورت وجود مشکل در سیم‌ها و اتصالات، گاهی اوقات چراغ‌ها پرنورتر می‌شوند، چون دینام خودرو برق بیشتری تولید می‌کند تا بر مشکل غلبه کند. در این حالت، بوی سیم داغ شده هم استشمام می‌شود.
شنیده شدن صدای جیر جیر
یکی از دلایل خرابی دینام ناشی از تراز نبودن فولی دینام خودرو با تسمه یا فرسودگی بوش‌ها و یاتاقان‌ها است. درصورتی‌که اتصالات شل یا قطع شده باشند، باید همه موارد مربوط به دینام خودرو را چک کنید.
خوابیدن باتری
هنگامی‌که دینام خودرو به‌درستی کار خود را انجام ندهد، باتری به‌جای اینکه به صورت یک انبار برای تامین برق خودرو عمل کند، مجبور است تا جریان برق بیشتری را از دینام خودرو بیرون بکشد تا عملکرد ضعیف دینام خودرو را جبران کند. اگر در هنگام چرخاندن سوئیچ صدای تلق تلق به گوشتان می‌رسد، باتری خودرویتان خوابیده است. درواقع اگر دینام خودرو خراب باشد و برق را به باتری نرساند، با پر کردن مداوم باتری خالی شده دردی درمان نمی‌شود. حتی اگر شما از بهترین باتری هم در خودرویتان استفاده کنید؛ بالاخره با فشارهای وارد شده به آن دچار خرابی شده و در اصطلاح باتری می‌خوابد.
کم نور شدن چراغ ها
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، اگر دینام خودرو به‌خوبی کار نکند، سایر سیستم‌ها نیز نمی‌توانند به‌درستی فعالیت کنند و اتفاقاتی مانند کم نور شدن یا حتی پر نور شدن چراغ‌ها رخ می‌دهد. بنابراین اگر حین رانندگی متوجه کم نور شدن چراغ‌ها و نور پشت آمپر شدید؛ بهتر است سریعا ادوات الکتریکی نظیر سیستم تهویه و سیستم پخش خودرو را خاموش کرده و باتری و دینام را بررسی کنید، زیرا کم نور شدن چراغ‌ها از رایج‌ترین علائم خرابی دینام است.
۳. خرابی یا گرفتگی اگزوز
سیستم اگزوز ممکن است به علل مختلفی آسیب ببیند که به‌طورکلی همه آنها را می‌توان در سه دسته زنگ‌زدگی، لرزش و استفاده نادرست قرار داد. بااین‌حال اصلی‌ترین علت خرابی اگزوز زنگ‌زدگی و وجود مشکل در برخی از اجزای آن است. بسته به شدت زنگ‌زدگی، این مشکل می‌تواند به شکستن کامل اگزوز یا آسیب ساختاری آن منجر شود. اگر سیستم اگزوز نشتی داشته باشد یا برخی از اجزای آن آسیب ببینند، هرگز نباید آن را نادیده بگیرید. خرابی اگزوز نه‌تنها بر عملکرد خودرو که سلامت شما را هم تحت‌تأثیر قرار خواهد داد بلکه می‌تواند طوری به موتور آسیب برساند که هزینه بسیار زیادی روی دست‌تان بماند. در زیر علائم خرابی اگزوز را آورده ایم:
شنیدن صدا های عجیب از اگزوز
این صدا اغلب به مشکلی در سیستم اگزوز اشاره می‌کند و معمولا با صدای تق تق هم همراه است. بااین‌حال چون صداهای غیرعادی می‌توانند به مشکلات متعددی در خودرو مربوط باشند، تشخیص آنها ممکن است کمی دشوار باشد. به همین دلیل بهتر است از یک مکانیک حرفه‌ای بخواهید تا با بررسی اجزا تعیین کند که آیا صدا به‌خاطر مشکلی در اگزوز خودرو هست یا نه.
لرزش خودرو
اگر ماشین‌تان لرزش زیادی دارد یا احساس می‌کنید که قدرت همیشگی را ندارد به سیستم اگزوز شک کنید. این نشانه رایجی از خرابی اگزوز است؛ بااین‌حال ممکن است به مشکلات دیگری هم ارتباط داشته باشد.
بررسی چراغ های چک
چراغ چک موتور به هر دلیلی ممکن است روشن شود. برخی از آنها بسیار جدی هستند و برخی دیگر ممکن است جزئی باشند. سیستم اگزوز (مخصوصا سنسور اکسیژن) یکی از علل بسیار رایج روشن‌شدن چراغ چک موتور است. بنابراین دلیل آن هرچه هست فرقی ندارد، در اولین فرصت ممکن خودرو را بررسی کنید، شاید مشکلی جدی باشد.
استشمام بوی دود
اگر در خودرو نشسته‌اید و در حالی که موتور روشن است، بوی دود اگزوز به مشام‌تان می‌رسد، این نشانه‌ای بسیار جدی است. درواقع این اصلی‌ترین نشانه وجود مشکلی اساسی در اگزوز ماشین شماست. وقتی بوی دود اگزوز را از داخل حس می‌کنید، یعنی احتمالا در حال تنفس مونوکسیدکربن هستید که گازی کشنده است. پس هرچه سریع‌تر برای بررسی اگزوز اقدام کنید.
کاهش راندمان خودرو
راندمان سوخت خودرو تا حد زیادی تحت‌تأثیر عملکرد سیستم اگزوز قرار دارد. اگر موتور ماشین اکسیژن کافی دریافت نکند یا دود اگزوز به آن برگردد، به اجزای مهم موتور و سیستم سوخت آسیب خواهد رسید. ازآنجاکه کاهش راندمان سوخت می‌تواند در نتیجه مشکلات متعددی رخ داده باشد، ماشین‌تان را به یک مکانیک خبره نشان دهید.
۴. خرابی شمع ها
شمع ها در واقع قطعاتی از یک موتور احتراق داخلی هستند که با استفاده از جریان الکتریکی که از باتری به سمت کوئل می رود، جرقه هایی را برای احتراق ترکیب هوا و سوخت در هر سیلندر ایجاد می کنند. جریان برق در درون شمع حرکت می کند و در انتهای شمع در فضایی که بین انتهای شمع و سر شمع وجود دارد با یک قوس الکتریکی با قدرت بالا را تشکیل می دهد. این قوس همان جرقه ای است که موجب احتراق مخلوط هوا و سوخت می شود. شمع ها می توانند به دلایلی مختلفی از کار بیفتند. به طور کلی هر چیزی همانند روغنی شدن شمع یا دوده زدن آن که جریان برق را مختل می کند باعث ایجاد نقص عملکردی در شمع می شود.
موارد زیر مهمترین نشانه های خرابی شمع های خودرو هستند:
لرزش و ایجاد سر و صدا هنگام کار کردن درجا
در صورتی که شمع خودرو عملکرد خود را به خوبی انجام ندهد می تواند منجر به ایجاد سر و صدای بلند و گاهی اوقات لرزش خودرو در زمان کار کردن درجای آن شود. این اتفاق به این دلیل رخ می دهد که سوخت سوزانده نشده ناشی از عدم احتراق صحیح شمع حسگر اکسیژن خودرو را به اشتباه می اندازد.
این امر باعث می شود که میزان سوخت داخل سیلندرها کم شده و در نتیجه نسبت ترکیب سوخت و هوا در داخل سیلندر به هم بخورد. عدم تناسب این عدد منجر به ایجاد سر و صدا در زمان کارکرد درجا و همچنین عدم احتراق صحیح شود. در زمانی که خودروی شما در حالت درجا سر و صدا و لرزش دارد ممکن است متوجه شوید که دور موتور نیز نوسان دارد. این نوسان از روی نمایشگر داشبورد و یا گوش دادن به صدای پیشرانه کامل قابل شاسایی است. این صدا در دور موتور بالاتر بیشتر و در دور موتورهای پایین تر کمتر می شود.
سخت شتاب گرفتن
عدم پاسخ صحیح از سوی پیشرانه در زمان فشردن پدال گاز مخصوصا در زمان شتاب گیری خودرو قابل توجه است. همچنین تاخیر پیشرانه در زمان شتاب گیری موضوعی است که به دلیل عدم احتراق درست در پیشرانه رخ می دهد. عدم عملکرد صحیح شمع خودرو در جرقه زنی می تواند عامل مهم و اثرگذاری در شتاب گیری خودرو باشد. کیفیت و قدرت جرقه های ایجاد شده توسط شمع در صورتی که فاقد استاندارد های لازم باشند منجر به پاسخ نامناسب پیشرانه در زمان شتاب گیری و گاز خوردن خودرو خواهد شد.
افزایش مصرف سوخت
ترکیب سوخت و هوا با میزان بالای سوخت و یا عدم احتراق صحیح هر کدام از سیلندرهای خودرو، باعث کاهش راندمان پیشرانه و اتلاف سوخت می شود. خودرو برای اینکه عملکردی در سطح خواسته راننده از خود نشان دهد مجبور است سوخت بیشتری مصرف کند و این در حالی است که به دلیل عدم عملکرد صحیح شمع خودرو بخشی از این سوخت بدون سوزانده شدن، از خودرو خارج می شود یا در قسمتی از خودرو دچار احتراق می شود که نیرویی تولید نمی کند.
روشن شدن چراغ چک
خرابی شمع ها و وجود احتراق ناقص موجب می شود تا بنزینی که مشتعل نشده است در کاتالیزور انباشته شده و در زماینکه شرایط مساعد شود، در کاتالیزو مشتعل شده و نهایتا موجب شود تا سرامیک های ظریفی که در کاتالیزور وجود دارد، آسیب دیده و فرم خود را از دست دهند و دچار گرفتگی شوند، آسیب دیدن کاتالیزور موجب می شود تا کاتالیزور نتواند به درستی وظیفه خود را انجام دهد و میزان گازهای آلاینده که از اگزوز خودرو خارج می شوند، افزایش یابد و محیط زیست را آلوده کنند، گرفتگی کاتالیست پیامدهای دیگری را نیز به دنبال دارد که می توان به روشن شدن چراغ چک و کاهش توان و قدرت موتور اشاره نمود، یکی از بارزترین نشانه های خرابی کاتالیست، انتشار بوی نامطبوع از اگزوز خودرو می باشد، گرفتگی کاتالیست همچنین باعث می شود تا سرعت خودرو از حدی مثلا 110 کیلومتر بر ساعت بالاتر نرود.
۵. خرابی گیربکس
گیربکس خودرو یکی از مهمترین بخش‌های آن است. این قطعه حیاتی در حرکت‌کردن خودرو نقش اساسی دارد، سرعت موتور را تنظیم می‌کند و قدرت موتور را به چرخ‌ها انتقال می‌دهد. گیربکس از قطعاتی به‌هم پیوسته تشکیل شده است که عملکردشان به هم وابسته است. سازوکار گیربکس طوری است که اگر هر بخش از آن خراب شود یا آسیب ببیند، کل سیستم با مشکل مواجه می‌شود. به همین دلیل نیاز است تا با علائم خرابی گیربکس آشنا شوید و به موقع برای رفع آن اقدام کنید. در زیر نشانه های خرابی گیربکس را آورده ایم:
عدم تغییر دنده یا سختی در تعویض دنده
اولین نشانه و علامت خرابی گیربکس دستی، عدم تغییر دنده است. زمانی که کلاچ را فشار می‌دهید اما نمی‌توانید دنده را در جای خود قرار دهید، ماشین حرکت نمی‌کند و یا در هنگام حرکت دنده از جای خود بیرون می‌آید و ماشین خلاص می‌شود. این ایرادات نشان می‌دهد که گیربکس با مشکل مواجه شده است. این مورد در خصوص گیربکس‌های اتوماتیک کمی متفاوت‌تر است و در این نوع گیربکس‌ها با ایراداتی نظیر عدم تغییر دنده، عدم تغییر دنده در زمان مناسب و یا کار نکردن حالت یا حالت‌هایی از دنده ممکن است مواجه شوید. این مشکلات می‌توانند دلایل متفاوتی مانند خراب شدن چرخ‌دنده‌ها، کمبود روغن در قطار چرخ‌دنده، سازگار نبودن سطح ویسکوزیته مایع و عدم تنظیم صحیح کابل‌های تغییر داشته باشند.
شنیدن صدای بیش از حد
شنیدن صداهای اضافی و غیرمعمول از گیربکس یکی دیگر از علائم خرابی این قطعه است. درست است که گیربکس‌ها با استفاده از تکنولوژی‌های متفاوتی ساخته شده‌اند اما به طور قطع شنیدن صداهای اضافه نشان کار کردن درست آنها نیست. در هنگام حرکت قطعات متفاوت ماشین صداهای متفاوتی ایجاد می‌کنند اما برخی اوقات این صداها غیرطبیعی و اضافه هستند. این صدا در گیربکس‌های اتوماتیک شبیه صدای ناله، وزوز و سوت کشیدن است و در گیربکس‌های دستی مجموعه متنوعی از صداهای مکانیکی و غیرمنتظره را شامل می‌شود. زمانی که در هنگام حرکت از گیربکس صداهایی غیرمعمول شنیدید یا زمانی که در حالت توقف ماشین و دنده‌خلاص صداهای اضافی شنیدید بهتر است در اسرع وقت به تعمیرگاه مراجعه کنید.
شل شدن کلاچ
این مشکل مخصوص خودروهایی است که گیربکس دستی دارند. شل بودن کلاچ یکی از مسائلی است که به سرعت می‌توان متوجه آن شد. زمانی که کابل رابط میان پدال کلاچ و دیسک کلاچ بیش از اندازه آزاد باشد، فشردن پا بر روی پدال نمی‌تواند دیسک کلاچ را از فلایویل جدا کند و همین امر موجب شنیده شدن سر و صدا در هنگام تعویض دنده از گیربکس می‌شود. این مشکل اگر به موقع به آن رسیدگی شود هزینه بسیار پایینی دارد و تنها نیاز است که سیم کلاچ تنظیم شود. عدم توجه به شل بودن کلاچ می‌تواند به گیربکس صدمات جدی وارد کند.
تکان خودرن خودرو هنگام تعویض دنده
گیربکس‌ها بنا به اتوماتیک یا دستی بودن می‌توانند نشانه‌ها و علائم خرابی متفاوتی داشته باشند اما برخی اوقات این علائم در هر دو سیستم یکسان است. تکان خوردن، لرزیدن و به طور کلی عدم نرمی خودرو در هنگام تعویض دنده، به صورت اتوماتیک یا دستی بیان‌گر وجود مشکل و خرابی در گیربکس است. این خرابی‌ها می‌تواند بسیار گسترده و متنوع باشد و با یک رگلاژ ساده درست شود یا اینکه نیاز به تعمیرات اساسی گیربکس وجود داشته باشد. در هر حالت زمانی که حرکت خودرو پس از تعویض دنده نرمی خود را از دست داد بهتر است با مراجعه به تعمیرگاه از ایجاد مشکل بیشتر در خودرو جلوگیری کنید.
نتیجه
خاموش شدن خودرو حین رانندگی بسیار دردسر ساز است و شناخت دلیل آن نیاز به تجربه در مکانیک خودرو دارد پس به شما پیشنهاد می‌کنیم که اگر این مشکل برای شما پیش آمده است حتما خودرو را به یک متخصص حرفه ای نشان دهید. اما همیشه می توانید با دانستن علائم هشدار دهنده و چکاپ خودرو از آن جلوگیری کنید.
