خودرو هم مانند سایر دستگاهها و وسایل مورد استفاده و ساخت بشر دچار آسیب و مشکلاتی خواهد شد که میتواند ما را با مشکلات زیادی روبرو کند. به عنوان سرنشین و مالک خودرو باید از یک سری علائم و مشکلات خودرو آگاه باشیم تا بتوانیم از بسیاری از عواقب جانی و هزینههای مالی آن جلوگیری کنیم. آشنایی با عیب یابی خودرو میتواند در بسیاری از موارد مانع از بروز مشکلات جدیتر شود. در ادامه مطلب به معرفی شایع ترین مشکلات خودرو میپردازیم و روشهایی برای پیشگیری از آنها مطرح خواهیم کرد.
روشن نشدن ماشین
استارت خوردن و روشن نشدن ماشین یکی از دردسرهایی است که رانندگان زیادی با آن مواجه شدهاند و شاید راههای مختلفی را برای حل این مشکل امتحان کردهاند و به نتیجه نرسیدهاند. در این حالت خودرو استارت میخورد، اما پیستونهای موتور از حرکت خودداری میکنند. این مسئله میتواند دلایل مختلفی داشته باشد که در ادامه به آنها میپردازیم.
خرابی قطعات محرک
یکی از دلایل استارت خوردن و روشن نشدن ماشین، میتواند خرابی در یاتاقانها، قطعات متحرک و… باشد که میتواند برای شما دردساز شود. اگر مجموعه استارتر خودروی شما درست کار نکند، خودرو روشن نخواهد شد؛ درصورتیکه مشکل از این سیستم استارت باشد، در اولین فرصت اقدام به تعمیر یا تعویض آن کنید. معمولا استارتر خودرو به دلایلی مثل تمام شدن زغال یا خرابی اتومات استارت از کار میایستد.
خرابی شمع
گاهی از اوقات نیز شمع و کویل خراب، زمانبندی و ولتاژ احتراق را خراب میکنند و نتیجه آن، روشننشدن خودرو است. اگر خودرو بد استارت میخورد، شمعهای آن را به یک متخصص معتبر نشان دهید تا از مشکلات احتمالی پیش رو جلوگیری کنید. البته این خرابی ممکن است به خاطر نرسیدن برق به شمعها نیز باشد که در این صورت، باید سیستم برقرسانی خودرو را بررسی و تعمیر کنید.
فیلتر بنزین
مورد دیگری نیز که اکثر افراد به آن دقت نمیکنند فیلتر بنزین است. اگر فیلتر بنزین خودرو مسدود باشد یا به هر دلیل دیگری مجاری سوخترسانی به موتور دچار رسوبات و گرفتگی شده باشد، نباید انتظار داشته باشید که خودرو با تک استارتی بهسرعت روشن شود.
روغن موتور بی کیفت
مشکل روشننشدن خودرو پس از استارت، در فصول سرد سال بیشتر اتفاق میافتد که یکی از دلایل آن، میتواند استفاده از روغنموتورهای بیکیفیت و غیراصل باشد. این روغنموتورها نمیتوانند روانسازی لازم برای حرکت قطعات متحرک داخل موتور را فراهم کنند. پیشنهاد میکنیم اگر قصد خرید روغن موتور دارید حتما راهنمای خرید روغن موتور را مطالعه کنید.
خرابی تسمه تایم
اگر تسمه تایم ماشین پاره شود، خودرو استارت میخورد اما روشن نمیشود. در این موارد موتور به راحتی به چرخش درمیآید اما میل سوپاپ نمیچرخد و احتمال شنیده شدن صدای برخورد قطعات فلزی (سوپاپ و پیستون) نیز وجود دارد.
لرزش بیش از حد موتور
موتور خودروها به دلایل فرآیند احتراق مقداری لرزش دارند و این یک امر کاملا طبیعی میباشد که خودرو در حین کار ارتعاش میکند. دلایل مختلفی برای لرزشهای خفیف خودرو وجود دارد از جمله میل لنگ، دندههای انتقال و سایر قطعات اصلی موتور. البته باید بگوییم که این لرزش بیش از حد موتور ممکن است منجر به لرزش فرمان و کاهش میزان کنترل پذیری خودرو شود.
دسته موتور
دسته موتورها از قطعاتی لاستیکی هستند که وظیفه آنها تحمل وزن موتور و جذب ارتعاشات ناشی از آن میباشد، پس در صورت خرابی یا شکستگی ، به عنوان اولین مظنون، ایجاد لرزش در موتور اتومبیل زیر سر آنها خواهد بود! پس در اولین قدم؛ نگاهی به دسته موتورها انداخته تا در صورت خرابی یا لهیدگی تعویض شوند.
تنظیم نبودن موتور
باید در نظر داشت هر خودرویی بصورت مشخص وقتی موتورش گرم است، دور موتور درجا در یک محدوده مشخص قرار دارد، مثل عدد 750 برای 206 یا 850 برای پراید یا پژو ؛ حال اگر به هر دلیلی خودرو نتواند این دور را حفظ کند لرزش موتور ماشین در هنگام کار درجا، قابل احساس خواهد بود. دراین حالت، چون دور موتور کمتر از ان چیزی است که ماشین را روشن نگاه دارد و از طرفی میزان ان به حدی نیست که اتومبیل کاملا خاموش شود، موتور ماشین با لرزش روشن می ماند.
کثیفی شمع ها
اگر شمع ها مشکل داشته باشند، ممکن است عمل احتراق به خوبی انجام نشده ودر نتیجه موتور اتومبیل با لرزش مواجه شود. سرویس به موقع شمع ها و تنظیم دهانه آنها به رفع لرزش کمک میکند. شمع های مختلف، هر کدام عدد مشخصی را به عنوان gap دارند و باید با فیلر مناسب آن تنظیم شوند. خود شمع نیز باید با برس فلزی از دوده ها کاملاً پاکیزه گردد. عدم تنظیم دهانه شمع موجب تاخیر در فرایند ایجاد جرقه و ایجاد لرزش در دور آرام می گردد، همچنین به تنهایی همین عامل موجب افت توان و بالارفتن مصرف سوخت نیز می گردد.
ضعیف جرقه زدن کویل
در خودروهای امروزی معمولا جرقه برای هر دوسیلندر اتفاق می افتد یعنی جرقه سیلندر 1 و 4 و جرقه سیلندر 2 و 3، بنابراین در یکی از سیلندرها احتراق صورت گرفته و در دیگری که در حال تخلیه می باشد، جرقه هرز، موجب سوختن بنزین باقی مانده از احتراق قبلی می شود، بنابراین باید در نظر داشت که کویل ها به عنوان تامین کننده برق برای جرقه شمع ها؛ اگر دچار ضعف یا فرسودگی شوند می توانند لرزش درجا را ایجاد کنند. در بین خودروهای تولید داخل، خرابی کویل در خودروهای خانواده 206 موتور 1400 و 1600 بیشتر دیده می شود. از طرف دیگر بعضاً خرابی کویل علاوه بر لرزش با خارج شدن دود سیاه یا خامسوزی از اگروز قابل تشخیص می باشد.
ضعف پمپ بنزین
عدم تعویض به موقع فیلتر سوخت یا ضعف پمپ بنزین می تواند از دیگر علایم ایجاد لرزش درجا باشد بخصوص که این مورد با خاموش شدن غیرقابل پیش بینی خودرو هم قابل مشاهده است. گاها دیده شده که فیلتر دایمی پمپ بنزین به مرور زمان دچار انسداد و گرفتگی شده و باعث کاهش فشار بنزین می گردد. بدیهی است خرابی یا داغ کردن پمپ بنزین با علایم دیگری نظیر گاز نخوردن خودرو در سربالایی یا خالی شدن پدال گاز زیر پا نیز قابل ردیابی می باشد. اما معمولاً نیم سوز شدن پمپ موجب لرزش درجا شده که با فشار دادن پدال گاز بصورت درجا لرزش بیشتر خواهد شد.
وایر ها
در صورتیکه یکی از وایرها برق تولید شده توسط کویل را به طور کامل به سر شمع منتقل نکند یا به دلیل پارگی یا خرابی ترمینال آن به بدنه اتصال کوتاه دهد، شما شاهد لرزش درجا خواهید بود و البته ریپ زدن از دیگر علایم این ایراد محسوب می شود بخصوص در حین حرکت در دور موتور پایین.
خروج دود سیاه رنگ از خودرو
خروج دود از اگزوز خودرو کاملا اتفاقی طبیعی است اما این دود خارج شده از اگزوز در شرایطی طبیعی است که در حالت عادی با چشم دیده نشود. اما زمانی که مشکلی در سیستم موتوری خودرو وجود داشته باشد این دود از حالت طبیعی خود خارج شده و با چشم به راحتی قابل دیدن است. بدیهی است در این مواقع دود ماشین بیش از حد مجاز بوده و سطح آلایندگی خودرو را افزایش میدهد. در این شرایط میگویند خودرو دود میکند. معمولا دود کردن ماشین به رنگ های آبی، سفید و دود سیاه دیده میشود.
خرابی انژکتور
گاهی از اوقات ممکن است انژکتور به اصطلاح لیکینگ شده باشد و سوخت را به درستی داخل محفظه سیلندر تزریق نکند.
خرابی رگلاتور فشار بنزین
خرابی این قطعه باعث میشود تا فشار مرتبط با جریان سوخت را به خوبی تحت کنترل نشود و با پمپاژ بیش از حد سوخت، درصد ترکیب سوخت و هوا از توازن خارج و احتراق بصورت ناقص رخ دهد.
خرابی در سیستم جرقه زدن
سیستم جرقه زنی موتور ماشین شامل قطعاتی مثل شمع موتور، وایر شمع، کوئل میشود. وجود مشکل در هریک از این قطعات میتواند باعث احتراق ناقص و در نتیجه دلیلی برای خروج دود سیاه از اگزوز خودرو باشد.
خرابی سنسور اکسیژن
وظیفه سنسور اکسیژن تنظیم میزان اکسیژن ورودی مورد نیاز موتور برای انجام ایدآل ترین احتراق است. در صورتی که این قطعه خراب شود میتواند نسبت ترکیب هوا و سوخت را بهم زده و در نتیجه باعث تولید دود سیاه شود.
خرابی مپ سنسور
وظیفه مپ سنسور اندازه گیری فشار هوا ورودی موتور است که بر طبق آن میزان هوای ورودی مورد مشخص میشود، با خراب شدن این قطعه هوای مورد نیاز موتور کم یا زیاد شده و در نتیجه با احتراق ناقص باعث تولید دود سیاه میشود.
گرفتگی فیلتر هوا
فیلتر هوا به دلیل گرفتگی نمیتواند هوا را به خوبی از خود عبور دهد لذا اکسیژن مورد نیاز برای احتراق به موتور نمیرسد و در نتیجه احتراق بصورت ناقص صورت میگیرد و دود سیاه از اگزوز خارج میشود. این مشکل در زمانی رخ میدهد که فیلتر هوا خیلی کثیف شده باشد.
دلایل خروج دود آبی رنگ از خودرو
خروج دود آبی از اگزوز نشانه سوختن روغن موتور در داخل در محفظه احتراق سیلندر است. وظیفه روغن موتور، روانکاری قطعات موتوری است اما به دلایل مختلفی ممکن است وارد محفظه احتراق شود و به همراه بنزین و هوا بسوزد.
خرابی رینگ پیستون
فرسودگی در رینگ پیستون و یا شکستگی در آنها رایج ترین دلیل دود آبی خودرو است. وجود مشکل در این قطعه موجب میشود تا روغن از بین آن نفوذ کرده و وارد محفظه احتراق شده در نتیجه پس از سوختن شاهد دود آبی اگزوز باشیم.
خرابی پیستون
فرسودگی یا شکستگی و ترک در خود پیستون نیز باعث نفوذ روغن به داخل محفظه احتراق و روغن سوزی خودرو و در نهایت خروج دود آبی از اگزوز میشود.
خرابی سوپاپ
فرسودگی و یا وجود مشکل در سوپاپ یکی دیگر از دلایل خروج دود آبی است. در این شرایط معمولا با گاز دادن و بالا رفتن دور موتور دود آبی اگزوز قطع میشود.
فرسودگی کاسه نمد های سوپاپ
فرسودگی کاسه نمد سوپاپ باعث میشود تا سوپاپ ماشین از حالت آب بندی خارج شده و روغن موتور از آن عبور کند و به محفظه احتراق وارد شود.
بیش از حد بودن سطح روغن موتور
بیش از اندازه بودن سطح روغن موتور میتواند باعث شود تا فشار روغن در موتور بیشتر از اندازه شود و میزان اضافه آن وارد محفظه احتراق شده و شروع به سوختن کند.
فرسودگی در جداره سیلندر
سیلندر موتور به مرور زمان فرسوده شده و به اصطلاح بروی آن خط و خش هایی خواهد افتاد. این خطوط بروی سیلند راهی است تا روغن موتور بتواند به محفظه احتراق نفوذ کند.
خروج دود سفید از خودرو
دود سفید اگزوز ماشین در اصل نوعی بخار آب است! بله درست خواندید، بخار آب. دود سفید اگزوز ماشین نشانه نشت مایع خنک کننده به داخل محفظه احتراق موتور و “علت خارج شدن دود سفید از اگزوز ماشین” بخار شدن آب رادیاتور در این محفظه است.
سوختن واشر سرسیلندر
فرسودگی یا سوختن واشر سرسیلندر باعث میشود تا موتور از حالت آب بندی خارج شده و مایع خنک کننده مستقیما وارد محفظه احتراق شود. سوختن واشر سرسیلندر رایج ترین علت دود سفید اگزوز ماشین است.
شکستن و یا تاب برداشتن سر سیلندر
شکسته شدن، ترک برداشتن سر سیلندر یا حتی تاب برداشتن آن میتواند باعث ورود آب رادیاتور به محفظه احتراق شود لذا در آخر شاهد خروج دود سفید از اگزوز ماشین خواهیم بود.
با ترک برداشتن بلوک سیلندر مایع خنک کننده میتواند به محفظه احتراق راه پیدا کند.
گاز خوردن بی دلیل موتور و بالارفتن ناگهانی دور موتور
گاز خوردن بی دلیل موتور خودرو میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد که برخی از آنها بسیار جدی و برخی دیگر جزئی و به سادگی قابل رفع هستند. اما چیزی که در این میان اهمیت زیادی دارد، عیبیابی بالا رفتن بی منطق دور موتور است که باید به آن پرداخته شده و به موقع نسبت به رفع مورد اقدام کرد.
عیب در انژکتورها
همان طور که میدانید انژکتورها وظیفه ترکیب سوخت و هوا و رساندن آن به موتور خودرو را دارا هستند. در صورتی که این ترکیب به درستی انجام نشده و نسبت آنها صحیح نباشد، میتوانیم انتظار افزایش دور غیرمنطقی موتور را داشته باشیم. در این صورت باید انژکتورها بازبینی شده و در صورت نیاز تمیز یا سرویس شوند.
اشکال در سنسور دور موتور خودرو
سنسور دور موتور نیز همان طور که از نام آن برمیآید، باید هر لحظه دور موتور را پایش کرده و اندازه آن را به ECU وارد سازد. در صورت وجود اشکال در سنسور دور موتور، این سنجش به درستی انجام نشده و فرمانها با خطا روبرو میشوند. به همین دلیل یکی از دلایل گاز خوردن بی دلیل موتور خودرو را باید همین عیب در سنسور دور موتور بدانیم. سنسور دور موتور از قطعاتی چون یک سیم پیچ مسی، آهن ربا، سنسور و یک هسته مرکزی تشکیل شده است. با خراب شدن هر یک از این قطعات، سنسور دچار اختلال شده و قادر به ارسال صحیح میزان دور موتور به ECU نخواهد بود. در این صورت ECU دریافت درستی از میزان دور موتور خودرو نداشته و تنظیم دور موتور از مدار خارج میگردد.
عیب در سنسور فشار هوای ورودی
در صورت پیدا شدن عیب در سنسور فشار هوای ورودی یا همان منیفولد هوا، فرمانهای نادرستی به ECU داده شده و نسبت ترکیب سوخت و هوا برهم میخورد. در صورت خرابی سنسور فشار هوا؛ مشکلاتی از جمله لرزش خودرو، افزایش مصرف سوخت، افزایش ناگهانی دور موتور، بد کار کردن خودرو و …. به وجود میآید.
نشتی سیستم ورودی هوا
هر گونه مشکلی در سیستم ورودی هوا، باعث میشود تا میزان هوای لازم برای ترکیب در سوخت؛ وارد نشده و عمل احتراق با مشکل روبرو شود. در این شرایط دور موتور از تعادل خارج گشته و امکان گاز خوردن بیدلیل برای جبران کاستی احتراق، شکل میگیرد.
اشکال در پدال گاز
این مورد از سادهترین مشکلاتی است که میتوانند موجب گاز خوردن بی دلیل موتور خودرو گردند. یک بررسی شاید بسیار ساده، میتواند گیر کردن پدال گاز یا خارج شدن آن از رگلاژ را برملا سازد. بارها برای رانندگان مختلف، از جمله خود من؛ پیش آمده که پدال گاز گیر کرده و بیدلیل دور موتور بالا رود. در این شرایط میتوانید ماشین را در جای امنی متوقف ساخته و پدال را بازبینی کنید. ممکن است زائدهای یا چیزی شبیه به آن، پشت پدال گیر کرده و مانع از حرکت صحیح آن شود. همچنین سیم پدال گاز نیز مشمول این شرایط شده و میتواند موجب افزایش دور موتور گردد. سیم گاز بین پدال گاز و دریچه گاز قرار دارد و با فشار دادن پدال، سیم عمل کرده و دریچه را مطابق با میزان فشردن پدال؛ باز کرده و هوای ورودی را تنظیم میکند. با این حساب در صورت وجود عیب در سیم گاز، امکان افزایش دور موتور خودرو به صورت غیرمنتظره و خارج از کنترل راننده، وجود دارد.
یکسره شدن فن خودرو
گاهی اوقات فن خنک کننده رادیاتور خودرو، بنا به دلایلی خاموش نمی شود و مدام کار می کند و این می تواند نشانه یکی مشکل جدی در خودرو باشد. خودرو های امروزی دمای کاری بالایی دارند که با تحت فشار قرار گرفتن و بالا رفتن چند درجه ای دمای آب، فن آن ها شروع به کار کردن می کند. پس اساس کاری این پیشرانه ها، کار در دمای بالاست و پیشرانه این خودروها نیز برای کار در این شرایط طراحی شده است. نحوه طراحی سیستم خنک سازی پیشرانه آن ها به گونه ای است که در صورت سلامت پیشرانه و بخش خنک سازی آن، با کار کردن فن در دور پایین نیز شاهد گرم شدن بیش از حد موتور نباشیم.
خرابی ترموستات
ترموستات قطعه ای است که در مسیر آب قرار دارد اگر ترموستات درست عمل نکند و به اصطلاح قفل کند مانع گردش آب در سیستم می شود و به همین دلیل دمای موتور بالا رفته و فن مدام کار می کند. از علائم خراب شدن ترموستات اتومبیل میتوان به مواردی اعم از نشت آب رادیات از بخشهای مختلف اتومبیل، مصرف زیاد روغن موتور، تغییرات مداوم درجه آمپر به طور نامنظم، افزایش غیر طبیعی مصرف سوخت و بالا رفتن دمای موتور به بیش از حدی که مجاز میباشد. جوش آوردن خودرو نیز در همان دقایق اولیه ای که اتومبیل روشن میشود میتواند به دلیل خرابی در عملکرد این قطعه باشد.
خرابی واترپمپ
همانطور که از نامش پیداست کار واتر پمپ، گردش آب و پمپاژ آب در سیستم خنک کننده خودرو است و خراب بودن واتر پمپ نیز باعث عدم گردش آب در سیستم و در نتیجه باعث یکسره شدن فن می شود. چنانچه پمپ آب به درستی عمل نکند آب با میزان فشاری که مورد نیاز است چرخش پیدا نمیکند. اینکه آب نچرخد موجب میشود آب به طور کامل خنک نشده و در نتیجه با افزایش دمای آب خنک کننده، دمای موتور نیز افزایش یابد. افزایش دمای موتور هم سبب میشود فن خودرو یکسره شده و خاموش نشود. این مدام کار کردن فنهای خنک کننده به تشخیص فشنگی فن به دلیل بالا رفتن دمای آب رادیاتور میباشد.
همانطور که خود مستحضرید واتر پمپ سبب چرخش آب میشود و این پمپاژ نشدن آب، سبب بالا رفتن دمای آب میشود. بالا رفتن دمای آب رادیاتور سبب میشود که خودرو جوش آورد. وقتیکه آب به نقطه جوش میرسد به علت انبساط نیاز به فضای بیشتری پیدا میکند. همین نیاز داشتن به فضای بیشتر سبب میشود آب از نقاط متعدد نیاز به تخلیه داشته باشد.
بنابراین در حالت کلی میتوان گفت که وظیفه پمپ، گردش آب و پمپاژ آب در سیستم خنککننده خودرو میباشد. خرابی در سیستم عملکرد واتر پمپ هم سبب میشود که گردش آب در سیستم تداخل پیدا کند. همانطور که در بالا هم ذکر شد چنانچه آب در رادیاتور به خوبی گردش نداشته باشد دمای موتور بالا میرود و در نتیجه موجب میگردد فن خودرو یکسره شود.
لرزش خودرو هنگام حرکت
همه ما عاشق رانندگی در بزرگراه ها با سرعت بالا هستیم. اما، وقتی در حین رانندگی لرزش ماشین را تجربه کنید، چه احساسی خواهید داشت؟ لرزش خودرو میتواند آزاردهنده و در عین حال خطرناک باشد. این لرزش نشانه یک مشکل اساسی در ماشین شما هستند که برای ایمنی و راحتی جاده باید آن را برطرف کنید. برای رفع این مشکل، ابتدا باید تشخیص دهید که لرزش از کجاست و دقیقا چه زمانی شروع میشود.
هر نوع لرزش، نشانهای است که به شما برای یافتن علت اصلی آن راهنمایی میکند. برای مثال، آیا لرزشها فقط موقع شروع به حرکت یا شتابگرفتن اتفاق میافتد یا وقتی ترمز میگیرید؟ آیا لرزش خودرو را در سرعت زیاد احساس میکنید؟ علت لرزش خودرو می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. خوشبختانه اکثر مشکلاتی که باعث لرزش خودرو در حین رانندگی می شوند، به سادگی قابل رفع هستند. در این مقاله ما به بررسی چرایی لرزش خودرو میپردازیم و راه، حل آن را به شما خواهیم گفت.
یکی از اولین دلایل لرزش ماشین، سیستم کلاچ است. کلاچ یکی از مهمترین اجزای تشکیلدهنده خودرو است که وظیفه آن قطع و وصل کردن اتصال موتور به چرخدنده است. درواقع زمانیکه شما پا را بر روی پدال کلاچ قرار میدهید با وجود آنکه موتور روشن است، نیروی حاصل از آن به چرخدندهها و لاستیک ها منتقل نمیشود. نحوه به حرکت درآوردن خودرو به این صورت است که ابتدا باید پا را بر روی کلاچ نگه داشته و سپس خودرو را در دنده 1 قرار دهید و پا را به آرامی عقب بکشید تا صدای موتور عوض شود، درواقع خودرو در این حالت در وضعیت نیمکلاچ قرار میگیرد و وقت آن است که پا را بهطور کامل از روی کلاچ برداشته و بر روی پدال گاز قرار دهید.
ممکن است در خلال همین نیمکلاچ لرزشهای شدیدی در ماشین احساس کنید که چندان به مذاقتان خوش نیاید. مشکل اصلی لرزش خودرو زمان شروع حرکت و در حالت نیم کلاچ خرابی برخی از اجزای کلاچ است که در ادامه به آنها میپردازیم.
وجود مشکل در کلاچ
یکی دیگر از علتهای لرزش خودرو مشکل در سیستم کلاچ است. کلاچگرفتن در ابتدای حرکت و تعویض دنده به دنده ۱، برای عوضکردن دندهها و در هنگام ترمز کامل ضروری است. از بین اینها، معمولا لرزش ماشین هنگام حرکت و زمانی اتفاق میافتد که به اصطلاح نیم کلاچ میگیرید (دنده را به دنده ۱ تغییر میدهید و آرام پای خود را از کلاچ برمیدارید). البته لرزش خفیف طبیعی است، اما اگر لرزش شدید باشد نشانه وجود مشکل در کلاچ است.
علت لرزش ماشین درهنگام نیم کلاچ به چند عامل برمیگردد که ازجمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- تمامشدن صفحه کلاچ
- تمامشدن دیسک
- فرسودگی یا ساییدگی فلایویل
- مشکل در فنرهای سیستم کلاچ
فرسودگی فنرهای سه شاخ
فنرهای سه شاخ، مسئول انتقال نیرو به دیسک هستند. این فنرها پس از کلاچهای پیدرپی، کارکرد مفید خود را تا حدودی از دست می دهند؛ چنین مشکلی میتوانند هنگام حرکت منجر به لرزش خودرو شود؛ حتی گاها باعث میشوند تعویض دنده نیز سخت شود. اگر فنر های سه شاخه مشکل داشته باشند خودرو لرزش پیدا میکند. به صورتی که هنگام تعویض دنده، راننده این لرزشها را حس خواهد کرد.
تمام شدن صفحه کلاچ
صفحه کلاچ عمدتا باید از حدود 50 تا 60 هزار کیلومتر تعویض شود؛ البته بسته به نوع رانندگی، ترافیک و… این عدد میتواند به 70 تا 80 هزار کیلومتر برسد. یکی از مهمترین علائم تمام شدن صفحه کلاچ، لرزش موتور و اتاق خودرو به هنگام حرکت است. از دیگر نشانههای تمام شدن صفحه کلاچ میتوان به عدم تناسب بین گاز و شتاب خودرو، جا نرفتن راحت دنده، نیاز به استفاده از دندههای سنگین در سربالاییهای نیمهشدید و… اشاره کرد.
مشکل در فلایویل
نیروی موتور از طریق کلاچ و پس از گذر از فلایویل به جعبهدنده منتقل میشود؛ اختلال در عملکرد این قطعه که تحت چرخ لنگر یا طیار نیز شناخته میشود، میتواند به لرزش خودرو در هنگام حرکت بیانجامد.
خرابی فنرهای مارپیچ
از دیگر فنرهای مورد استفاده در کلاچ، فنرهای ضدپیچشی یا مارپیچی هستند که همانند فنرهای خورشیدی پس از مدتی دیگر عملکرد اولیه خود را نداشته و میتوانند منجر به اختلال در عملکرد سیستم کلاچ شوند که یکی از نشانههای این اختلال، لرزش خودرو به هنگام شروع حرکت است. ذکر این نکته خالی از لطف نیست که عملکرد مناسب سیستم کلاچ، بسیار بستگی به رانندگی شما داشته و همواره باید اصول رانندگی صحیح را رعایت کنید، کم گاز حرکت کنید، به موقع دنده عوض کنید، پا را بر روی کلاچ نگه ندارید و… . با رعایت اصول صحیح رانندگی، تا حدود زیادی میتوانید مانع از خرابی خودرو و آسیبهای مالی و معنوی شوید.
البته بد نیست به صورت خلاصه به لرزشهای کلی خودرو اشاره داشته باشیم و این که لرزش خودرو فقط مختص به زمان حرکت نیست و در هر لحظهای حتی وقتی خودرو در جا کار میکند، ممکن است این لرزش موجب بهم ریختن تمرکز و تفکر شما شود. لرزش خودرو علاوه بر سیستم کلاچ ممکن است بهدلیل مشکلاتی در سیستم ترمز یا اکسل خودرو و در بدترین حالت به علت مشکلاتی در موتور خودرو باشد.
خارج شدن لاستیک از حالت تعادل یا بالانس
اگر لرزش ماشین در سرعت بالا (مثلا ۹۰ کیلومتربرساعت) تشدید میشود، اما در سرعت پایین محسوس نیست، مشکل از بالانس نبودن لاستیکهاست. لاستیکها را بررسی کنید و ببینید آیا روی سطح آن در برخی نقاط، آج لاستیک کاملا صاف شده است؟ اگر پاسخ مثبت است، لاستیکها بالانس نیستند. اگر میزان صافی سطح لاستیک کم است، میتوانید لاستیکها را بدهید بالانس کنند. اما اگر آسیب زیادی به آنها وارد شده است و کاملا فرسوده هستند، تعویضشان کنید.
کم باد شدن لاستیکها
لاستیک کم باد هم میتواند باعث لرزش خودرو در سرعت بالا شود. اگر لاستیک را بررسی کردید و دیدید آج آن صاف نشده است، میزان باد آن را بررسی کنید. البته این مشکل فقط باعث لرزش خودرو نمیشود؛ اگر مدتی طولانی با لاستیک کم باد رانندگی کنید ممکن است حتی بترکد. برای رفع این مشکل فقط کافی است که لاستیکها را بدهید تنظیم باد کنند.
تغییر فرم لاستیک
لاستیکها در دستاندازهای جادهای بهمرور شکل یکنواخت و کروی خودشان را از دست میدهند. برای مثال ممکن است نخ آنها موجدار شود یا در یک طرف ساییدگی پیدا کنند. این ناهمواری یکی دیگر از دلایل لرزش خودرو در سرعت بالا است. این مشکل اجتناب ناپذیر است اما بسته بهمیزان آسیبدیدگی میتوانید لاستیکها را تعویض کنید یا اینکه بدهید آنها را تراز کنند.
آسیبدیدگی رینگ
یکی از دلایل احتمالی لرزش خودرو رینگها هستند. بد رانندگی کردن، با سرعت زیاد از روی سرعتگیرهای بزرگ ردشدن و افتادن در چالهها و دستاندازها، ممکن است باعث خمشدن رینگ و آسیب به لاستیکها شود که لرزش خودرو را در پی دارد. متاسفانه اگر رینگ آسیب ببیند نمیتوان آن را تعمیر کرد و فقط باید رینگها را تعویض کنید.
کم بودن مقاومت چرخشی لاستیکها
این لاستیکها که فاق کوتاه هم نامیده میشوند، بیشتر در ماشینهای هیبریدی و EV به کار میروند. این لاستیکها مقاومت و کشش را کاهش میدهند و مخصوصا سر پیچها، فرمانپذیری بهتری به خودرو میدهند. بااینحال رانندگی با آنها برای بیشتر رانندگان دشوار است، بههمیندلیل کمتر پیش میآید کسی از این لاستیکها استفاده کند. اگر درهنگام عبور از کوچکترین دستانداز در جاده لرزش را در اتاق ماشین احساس میکنید و چنین لاستیکهایی دارید، بدانید مشکل از آنهاست. این درواقع مشکل به حساب نمیآید، اما اگر لرزش خودرو ناراحتتان میکند، لاستیکهای فاق کوتاه را با نوع معمولی لاستیک جایگزین کنید.
وجود مشکل در دیسک ترمز
اگر ضخامت روتور یا دیسکهای ترمز تغییر کرده باشد، تاب برداشته یا از حالت دایرهای خارج شده باشند، هنگام ترمزگرفتن ماشین لرزش خواهد داشت. یعنی هربار که پدال ترمز را فشار میدهید، لرزش را احساس میکنید. دیسک ترمز حتی ممکن است بهدلیل ساییدگی یا پارگی شدید تاب بردارد و باعث لرزش ماشین شود. ممکن است لنتها هم آسیب دیده باشند. برای حل این مشکل دیسکها یا سایر اجزای آسیبدیده ترمز باید تعویض شوند.
چسبندگی کولیس به دیسک
اگر کولیس ترمز به دیسک ترمز بچسبد، هنگامیکه بیشتر از ۷۰ کیلومتربرساعت سرعت دارید، لرزش را در غربیلک فرمان احساس میکنید. همچنین بعد از توقف، ممکن است بوی سوختگی احساس کنید. اگر این مشکل برای شما پیش بیاید چاره ای جز تعویض کولیس ترمز ندارید.
تغییر شکل درام ترمز
درست مانند دیسک ترمز، درام ترمز هم ممکن است از حالت دایرهای خارج شود. در این صورت وقتی پدال ترمز را فشار میدهید، علاوه بر لرزش فرمان، صدای خراشیدن یا جیغکشیدن احساس خواهید کرد. اگر درام ترمز تغیر شکل بدهد باید آن را تعویض کنید.
وجود مشکل در فرمان خودرو
یکی دیگر از دلایلی که باعث لرزش خودرو میشود وجود مشکل در سیستم فرمان است. سیستم فرمان هم ممکن است باعث لرزش خودرو شود. مشکلات مربوط به آن عبارتاند از:
شل بودن یا فرسودگی اجزای فرمان
با گذشت زمان، بسیاری از اجزای فرمان فرسوده یا شل میشوند. اگر هنگام رانندگی در مسیر منحنی یا پیچها، غربیلک فرمان میلرزد اما در مسیر مستقیم مشکل ندارد، انتهای تای رادها فرسوده شده است.
برای رفع مشکل لرزش فرمان، چه سیبک باشد چه انتهای تای راد، آنها را تعویض میکنند.
خرابی فرمان هیدرولیک
اگر مشکل از فرمان هیدرولیک باشد، ماشین در پیچها میلرزد اما در مسیر مستقیم مشکل ندارد. فرمان هیدرولیک معمولا به دلیل تعویض نکردن روغن به مشکل میخورد و باید روغن آن به موقع تعویض شود زیرا تعویض نکردن یا استفاده از روغن های بی کیفیت باعث آسیب زدن به سیستم فرمان خواهد شد. به طور کلی، پیش از بروز ایراد جدی و مشاهده نشانه های خرابی هیدرولیک فرمان، می بایست نسبت به تعویض روغن هیدرولیک خودرو اقدام نمود. به منظور اطمینان حاصل کردن از تعویض روغن هیدرولیک، می توان درپوش مخصوص روغن را باز کرده و سپس انتهای گیج را به یک دستمال تمیز بکشید. در صورت شفاف و کهربایی بودن رنگ روغن، نیازی به تعویض آن نمی باشد.
زمان تعویض روغن هیدرولیک، متناسب با نوع و مدل خودرو متفاوت می باشد. با این حال، بر اساس توصیه های کارشناسان و شرکت های سازنده خودرو، مناسب است که روغن هیدرولیک فرمان به ازای هر 120 هزار کیلومتر پیمایش و طی مسافت، به صورت کامل تعویض گردد.
لازم به ذکر است که بهترین و مناسب ترین روغن هیدرولیک فرمان، برای خودروهای ایرانی مانند محصولات سایپا و ایران خودرو، از نوع VG 46 می باشد. چرا که غالبا خودروهای ایرانی از فرمان سفت تری برخوردار هستند. علاوه بر این، در هنگام کف کردن سطح روغن، تیره و کثیف و مات شدن روغن هیدرولیک، انتشار بوی سوختگی از روغن و سفت و پایین رفتن سطح روغن، بایستی نسبت به تعویض آن مبادرت ورزید.
همتراز نبودن سیستم تعلیق
اگر هنگام رانندگی در چاله یا دستانداز افتاده باشید و سیستم تعلیق ماشین از حالت تراز خارج شود، در هر سرعتی (چه بالا چه پایین) لرزش ماشین را احساس میکنید.
شلشدن اجزای سیستم تعلیق
اگر خودروی شما فقط گاهی اوقات در سرعت خاصی (برای مثال هر بار در سرعت ۷۰) میلرزد، ممکن است اجزای سیستم تعلیق یا بلبرینگها شل باشند. یکی از نشانههای دیگر آن این است که وقتی با سرعتگیرها برخورد میکنید لرزش افزایش پیدا میکند و تازمانیکه خودرو متوقف شود همچنان ادامه دارد. برای این منظور مکانیک باید بررسی کند که آیا همه اجزای سیستم تعلیق بهدرستی وصل شده و در جای خود محکم هستند یا نه.
ساییدگی اجزای تعلیق
اگر اجزایی مانند سیبکها و بوشهای بازوی کنترل در سیستم تعلیق ساییدگی داشته باشند، ممکن است هم در سرعتهای بالا و هم هنگام ترمزکردن، لرزش را احساس کنید. وقتی این دو مورد با هم هستند، احتمال را به ساییدگی اجزای سیستم تعلیق بدهید. برای این مشکل باید مکانیک بررسی کند که کدام یک از اجزای سیستم تعلیق پوسیده شده یا ساییدگی دارد و همان را تعویض کند.
خرابی باتری ماشین
روشن نشدن و درست کار نکردن خودرو می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. اما یکی از مهمترین و شک بر انگیزترین مواردی که باید به بررسی آن بپردازیم باتری است. برای تشخیص خرابی باتری خودرو علائمی وجود دارد که با بررسی آن ها متوجه می شویم باتری سالم است یا فقط نیاز به شارژ دارد یا خراب شده و یا باید فکر تعویض آن باشیم.
طبق آمار از هر ۴۰۰ باتری که به دلیل داشتن گارانتی تعویض میشوند تقریبا ۲۰۰ عدد از آنها کاملا سالم هستند. اما چه طور ممکن است؟ اولین چیزی که هنگام روشن نشدن ماشین به ذهن میرسد خراب بودن باتری است. اکثر افرادی که اطلاعت کافی درباره نحوه کار و دلایل خرابی باتری ندارند ممکن است اغلب مشکلات موتور را به باتری ربط بدهند و فکر کنند که باتری خورو آنها خراب شده است.
نشانه های هشدار دهنده خرابی باتری
یک راه ساده برای اینکه ببینید باتری شما در حال از بین رفتن است یا نه این است که برف پاک کن ها را روشن کنید و توجه داشته باشید که آیا آنها کندتر از حد معمول کار می کنند یا خیر. از طرف دیگر، اگر باتری شما خالی باشد، چراغهای خودروی شما کمنورتر از حد معمول به نظر میرسند، یا ممکن است اصلاً کار نکنند. علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
ماشین استارت میخورد اما روشن نمیشود
کم نور بودن چراغ ها یا روشن نشدن آنها
کار نکردن رادیو ماشین
چگونه بفهمیم باتری ماشین خراب شده است؟
به تاریخ تولید و خرید باتری توجه کنید.
معمولا عمر مفید باتری های خودرو 2 تا 4 سال است. بنابراین اگر از زمان خرید باتری شما بیش از 3 سال می گذرد، بهتر است قبل از هرچیزی اقدام به تعویض باتری سالم نمایید. چرا که ممکن است در شرایط بحرانی دینام نتواند این باتری را شارژ کند در نتیجه ماشین شما روشن نشود.
تغیر رنگ نشانگر باتری
در صورت مشاهده علائمی از خرابی ماشین اکر باتری شما از نوع اتمی است به راحتی می توان به خرابی باتری خودرو پی برد. باتری های اتمی ماشین (تر) مجهز به یک چشمی روی باتری هستند که با توجه به تغییر رنگ آن می توان خرابی یا خالی شدن باتری را تشخیص داد.
در صورتی که چشمی به رنگ سیاه تغییر رنگ داده است، به این معنی است که شارژ باتری خالی شده است و نیازمند شارژ مجدد است، در صورتی نشانگر روی باتری سفید شده است به معنی خرابی باتری اتمی ماشین است و از وجود مشکل در باتری مطمئن خواهید شد.
تغیر شکل ظاهری باتری
هرگونه تغییر شکل در ظاهر باتری مانند برآمدگی، تو رفتگی که به یکباره متوجه آن شوید، نشان دهنده خراب بودن باتری است و نیاز به ترید در تعویض آن نیست. بد نیست بدانید از مهمترین عواملی که باعث این تغییرات فرم ظاهری باتری می شون، گرم شدن بیش از حد باتری یا وارد شدن ضربه، شکستگی و از این قبیل موارد که می تواند موجب خرابی و کاهش عملکرد باتری ماشین شما شوند.
سخت و دیر روشن شدن ماشین
استارت نخوردن یا دیر استارت خوردن ماشین دلایل متعددی دارد اما با مشاهده موارد زیر از خراب بودن باتری اطمینان حاصل کنید.
- مشخص ترین نشانه ای که اخطار نزدیک شدن باتری به پایان عمرش را میدهد، این است که باتری خودروی شما در حالت شارژ کامل (بطور نمونه پس از طی مسافت طولانی) و اطمینان از سالم بودن سیستم شارژ، نتواند دوباره پیشرانه را روشن کند و استارت بزند.
- اگر ماشین پس از مدتی خوابیدن (بیش از یک ساعت) نیز دیگر استارت نزند، ولی پس از این که روشن شد و مدتی کار کرد براحتی استارت زد قطعا باطری خراب است و نیاز به تعویض دارد. در این حالت باطری شارژ می شود ولی شارژ را نگه نمیدارد. و پس از مدتی خوابیدن مجددا دشارژ میشود و توان استارت زدن ندارد.
- اگر ماشین با استارت سنگین روشن می شود یکی از راه های تشخیص خرابی باتری خودرو میتواند باشد. ولتاژ باطری هرگز نباید زیر ۱۲ ولت باشد اگر ولتاژ باطری از ۱۲ کمتر شد ماشین با استارت سنگین روشن می شود و باید فورا ولتاژ باطری را اندازه گیری کنید اگر از ۱۲ پائین تر بود و دینام هم درست شارژ می کند باطری خراب شده و نیاز به تعویض دارد.
بنابراین هنگامی که ماشین به سختی روشن می شود و بعد از استفاده طولانی مدت و خاموش کردن آن، دوباره به زحمت استارت می خورد، باطری شما معیوب است. او این مشکل نه تنها در فصل های سرد، بلکه در تمام فصول رخ می دهد. نشان دهنده زمان تعویض باتری است.
استارت نخوردن ماشین در هوای سرد
یکی دیگر از نشانه های خراب شدن باتری، استارت نخوردن یا به سختی روشن شدن ماشین در هوای سرد است. البته تا حدودی برای اکثر خودرو ها عادی است اما اگر هر روز بیش از حد برای روشن کردن ماشین زمان می گذارید باید علت را در خرابی باتری جویا شد. اگر توجه کرده باشید روی باتری همچین جمله ای نوشته شده است: ” Cold Cranking Amps” که بیانگر وجود آمپری با انرژی کافی برای استارت در هوای سرد است. بنابراین در حالت عادی باتری باید قادر به استارت صبحگاهی باشد. حال اگر این اتفاق بیش از یکبار در هفته رخ دهد جای نگرانی دارد و باسید به فکر تعویض باطری ماشین باشید.
استارت نخوردن
تشخیص این وضعیت تقریبا ساده است و نشانه ی واضح تری از خرابی باتری ماشین است. باتری ماشین شما تمامی اکسسوارها و چراغ های ماشین را نیرو می بخشد به ویژه وقتی دینام یا آلنترناتور کار نکند. بنابراین اگر ماشین شما ظاهرا فقط خالی از علایم حیاتی است اولین چیزی که باید به آن توجه کنید باتری خراب یا معیوب است. حواستان باشد که در این وضعیت که ماشینتان حتی انرژی روشن کردن یک چراغ یا موتور را هم ندارد ممکن است هم باتری خراب باشد هم آلترناتور. اگر ماشین استارت نمی زند یا چراغ های جلو روشن نمی شوند، احتمال استارتر خراب است و یا موتور دچار یک اشکال مکانیکی شده است. از دیگرعلائم خرابی باتری، می توان به نبودن برق پشت آمپر اشاره کرد. البته این مورد می تواند به شکل سوسو زدن چراغ صفحه کیلومتر نیز خود را نشان دهد.
یک روز خوب استارت می خورد اما روز نه
اگر خودرو در استارت زدن مشکل دارد ممکن است ترمینال های باتری شل، شکسته یا فرسوده وآهکی شده باشند و یا این که چیزی باتری را هرز می دهد و یا سیمی به جایی متصل است که باعث برق دزدی می شود.
- ابتدا کابل های باتری را چک کنید زیرا معمولا اولین مقصر محسوب می شوند و چک کردنشان نیز آسان است.
- از محکم بودن کابل ها اطمینان حاصل کنید. کابل ها باید محکم باشند و اصلا یک سانت نیز حرکت نکنند. همچنین از پوسیده نبودن کابل هایی که به ترمینال متصل هستند اطمینان حاصل کنید. اگرآن ها پوسیده و جداشده بودند، هر چه سریع تر تعویض کنید.
مشکل تخلیه کردن باتری توسط مواردی رایج است. چیزهایی مثل انگل، باتری ماشین را می مکند. اگر چند روز متوالی با خودروی خود کار کردید و شاهد بودید که خوب استارت می خورد اما اگر یک روز به ماشین استراحت بدهید دیگر استارت نمی خورد مشکل از این جاست که چیزی از باتری ماشین استفاده می کند. بدین منظور باید به مکانیکی یا برقکار خودرو خود مراجعه کنید و یا آمپرسنج یا ولت سنج را برداشته تا دینام یا آلترناتور، چراغ ها، فیوزها، رادیو، آلارم و سایر قطعاتی که ممکن است باتری خور شده باشند را بررسی کنید.
دلایل و عوامل خرابی باتری ماشین
کوتاه بودن اتصال
یکی از مهمترین علت خرابی باتری خودرو، بوجود آمدن اتصال کوتاه در دو سر قطبهای آن است. این امر توسط برخی از تعمیرکاران جهت تست قدرت باتری به صورت دستی انجام می شود که کاری اشتباه و بسیار خطرناک است.
و یا توسط استارت سیستم اتصال کوتاه در دو سر قطبهای باتری ایجاد می شود، این امر بدلیل معیوب و یا کثیف بودن کلکتور سیم پیچ آن می باشد که با سرویس نمودن استارت و تمیز کردن ذغالهای مابین کلکتورها امکان پذیر می شود. لذا یکی از پیشنهادات باز کردن استارت موتور و سرویس نمودن آن است.
شارژ شدن بیش از حد مجاز
مورد دیگر شارژ بیش از حد مجاز آن توسط شارژر یا دینام است. شارژ زیاد موجب به جوش آمدن اسید و تصاعد بخار اسید شده که این بخار قابل انفجار بوده که تجمع آن در باتری خطر انفجار را تشدید می کند. بنابراین سطح ولتاژ شارژ باتری حائز اهمیت است. البته باید بدانید که عموما همه ی شارژر ها دارای سیستمی جهت تنظیم سطح ولتاژ می باشند. و جریان شارژ باتری را با توجه به مشخصات باتری کنترل می کنند.
مسدود شدن دریچهها و مسدود شدن بخار اسید در داخل باتریها
باتری های اسیدی مجهز به دریچه هایی برای خروج بخارات اسیدی هستند که طبق دلیل بالا، از ایجاد انفجار جلوگیری به عمل آورند. در حالتی که این دریچه ها مسدود شوند، بخار اسیدی در باتری تجمیع یافته و شرایط انفجار باتری آماده می شود بنابراین در هنگام نصب باتری مراقب باشید که این دریچه ها را مسدود نکرده باشید.
چه زمانی باید باتری را تعویض کرد؟
- زمانی که باتری کاملا خراب شود و اتصال باتری به باتری موثر واقع نشود.
- زمانی که مدت زمان طولانی از روشن نشدنش در پارکینگ بگذرد.
- زمانی که مکانیک توصیه کند.
- هر دو سال ونیم یکبار علائم تعویض داشته باشد.
- هر سه تا پنج سال